دیفای چیست؟
این کلمه اخیرا در بین فعالان عرصه بلاکچین زیاد شنیده میشود. زمانی این کلمه بوجود آمد که بحث سر وجود بازاری با قیمت وشرایط یکسان، در هر جای دنیا، بالا گرفته بود. سرمایه گذاران در پی راهی بودند که هر کسی در هر نقطه از جهان با هر توان مالی، بتواند معامله یا تراکنشی با شرایط یکسان انجام دهد.
اکنون با بیان ساده و روان این اصطلاح را تعریف کرده و با مفهموم و کاربردهای آن آشنا می‌شویم. کلمه دیفای(DeFi) در واقع مخفف Decentralized Finance است. این اصطلاح برای انواع برنامه های مالی در رمز ارزها و یا بلاکچین استفاده می شود که به منظور حذف واسطه های مالی ایجاد شده است.
معنی کلمه دیفای چیست و از کجا آمده است؟
ابتدا بیایید با معنای لغوی این دو کلمه آشنا شویم. کلمه Finance به معنای محصولات مالی است که ما در زندگی روزمره با آن مواجه هستیم، مثلا دریافت وام از بانک یک محصول مالی است. کلمه Decentralized نیز به معنی غیرمتمرکز است.
غیرمتمرکز بودن به این معناست که هیچ نهاد مرکزی کنترل امور را در دست ندارد. در نتیجه اصطلاح DeFi به معنی ارائه محصولات مالی به صورت غیرمتمرکز است که با بهره گیری از بلاکچین سعی در حذف واسطه ها دارد.
دیفای شامل نرم افزار های غیر متمرکز و همچنین قراردادهای هوشمند و پروتکل ها بر بستر بلاکچین می باشد. در حقیقت دیفای همان پاسخ طبیعی بشر به نیاز به استقلال مالی و مالکیت واقعی بر دارایی‌های خود است. دیفای فقط یک پروژه نیست، بلکه یک اکوسیستم از صدها پروژه گوناگون است که همه آنها خدمات مالی غیرمتمرکز ارائه می‌دهند.
اصطلاح Decentralized Finance یک سیستم پولی و مالی کاملا نو و جدید است که بر پایه بلاکچین های عمومی ساخته شده است. در واقع دیفای کاراهایی که بانک می‌کند را در قالب بلاکچین انجام می‌دهد.
با اختلاف اینکه غیر متمرکز است و نظارتی برای امور آن انجام نمی‌شود. بنابراین افراد با استفاده از دیفای، دیگر نیازمند بانک ها و موسسات مالی و یا صرافی ها نخواهند داشت.
توجه داشته باشید که تمام این خدمات مالی در سطح جهانی و بدون هیچ واسطه، با تایید شخص خودتان انجام می‌گیرند. یعنی با دیفای، بدون نیاز به اجازه کسی می‌توانید امور مالی مختلف خود را در سطح جهانی انجام دهید.
محصولات دیفای چیست؟
محصولات دیفای چیست؟
محصولات دیفای تحت وام دادن و و وام گرفتن ساخته می‌شوند. محصولات دیفای به صورت غیرمتمرکز بوده و همه چیز در قالب قراردادهای هوشمند در بستر یک شبکه بلاکچین انجام میشود هیچ نهادی یا بانک مرکزی آن را کنترل نمیکند. به طور مثال صرافی یک محصول مالی در حوزه ارز دیجیتال است.
برای خرید یک ارز وارد سایت یک صرافی میشوید و در آن پس از انجام مراحل ثبت نام از جمله احراز هویت، ریال خود را به حساب صرافی انتقال داده و ارز مورد نظر خود را دریافت میکنید.
اين مراحل یک محصول در حوزه امور مالی است. حال اگر همین صرافی را در قالب قراردادهای هوشمند در بستر بلاکچین اجرا کنیم یک محصول دیفای ايجاد کرده ایم. با ایجاد دیفای ما یک سیستم غیرمتمرکز مالی را خواهیم داشت که با استفاده از بلاکچین و قرار داد های هوشمند به افراد خدمات مالی بدون واسطه را ارائه می دهد.
هدف دیفای چیست و به چه منظوری بوجود آمده است؟
به طور خلاصه هدف اصلی پلتفرم دیفای دسترسی آسان به محصولات مالی و اقتصادی برای تمام مردم جهان به طور یکسان است. امروزه DeFi به عنوان مهمترین پدیده کشف شده برای انجام امور مالیام شناخته میشود.
با خلق پروژه دیفای، خرید بدون واسطه، محدود به تراکنش‌های ارز دیجیتال نیست. در حال حاضر شرکت‌های بزرگ، برخی خدمات مالی خود را به طور مستقیم یا (توسط اوراکل) انجام می‌دهند و این کار فقط توسط دیفای انجام میشود.
با استفاده از دیفای می‌توانید، خدمات مالی در سطح جهانی، و بدون هیچ واسطه ونیاز به اجازه کسی با تایید شخص خودتان انجام دهید. می‌توانید وام بگیرید، به حساب پس‌انداز خود پول واریز کنید، معامله‌های بزرگ مالی و کارهای مختلف دیگری انجام دهید. به صورت کلی، DeFi به شما کمک می کند تا دارایی های خود را کنترل کنید.
دیفای در مقایسه با سیستم مالی سنتی:
از مزايای مهم دیفای نسبت به سیستم پرداخت سنتی می‌توان به عدم نیاز به احراز هویت، عدم نیاز به تأیید یک نهاد متمرکز و ارائه وثیقه در قالب دارایی دیجیتال و انجام سریع و در لحظه فرآیند دریافت وام اشاره کرد.
با کمک دیفای واسطه ها حذف می‌شوند، هزینه تراکنش‌ها و انتقال وجه به ساير کشور ها، که در سیستم مالی سنتی به دلیل وجود واسطه ها بسیار بالا بود، به طور چشمگیری پایین می‌آید و تمام اقشار جامعه در کشورهای مختلف می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
این موضوع به خصوص برای افرادی که خارج از کشور هستند و می‌خواهند برای شخصی در یک کشور دیگر وجه انتقال دهند، بسیار حائز اهمیت است.
مزايای دیفای:
پروتکل دیفای امکانات زیادی را به کاربران هدیه داده است از مهمترین آنها این است که دسترسی کامل و مدیریت مستقیم سرمایه خود بدون دخالت هیچ بانک یا نهادی را برای مردم فراهم کرده و افراد زیادی از این موضوع راضی هستند. همچنین بر چهار جنبه‌ی مختلف بر بازارهای جهانی تاثیرگذاشته است از جمله:
اول: دسترسی یکسان جهانی به خدمات مالی -> این مزیت بسیار مهمی است که هر فرد در هر نقطه ای از دنیا بتواند از یک سیستم مالی به طور یکسان استفاده کند.
دوم: کم شدن هزینه تراکنش‌های بین‌المللی وجه -> همان طور که گفته شد با کمک دیفای، واسطه ها از بین می‌رود. بنابراین، هزینه تراکنش‌ها و انتقال وجه به ساير کشور ها،به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند و تمام اقشار جامعه در کشورهای مختلف می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.
سوم: افزایش امنیت و حریم خصوصی -> از آنجایی که در فایننس غیرمتمرکز، هر سرمایه‌گذار مسئول اصلی حفظ سرمایه خودش است و امور مالی بدون نیاز به تایید بانک مرکزی یا نهاد دیگری انجام میشود، این موضوع تاثیر زیادی در افزایش امنیت تراکنش‌ها و حفظ حریم خصوصی کاربران دارد.
چهارم: انجام معاملات بدون سانسور -> دیفای خدمات مالی را بدون نیاز به تایید اعتبار از مرکز یا نهادی، یا سلب امتیاز از کسی، به همه افراد به طور یکسان در هر جای دنیا فقط با دسترسی به اینترنت ارائه می‌دهد.
از دیگر ویژگی های دیفای این است که فعالیت در آن به احراز هویت نیاز ندارد. وهمین امر در عین این یک مزیت امنیتی است که گاه می‌تواند خطر ناک نیز باشد، چرا که نقص قوانین هویتی و اقدامات ضد پولشویی و در نهایت اتهامات مجرمانه و جریمه نیز درپی خواهد داشت.
معایب دیفای:
به طور قطع هر پروتکلی با تمام مزايای خاص خود خالی از عیب نیست و دیفای نیز از این قاعده مستثنی نیست. اکنون به برخی از اشکالات و چالش های مورد بحث این اکوسیستم می‌پردازیم. در حوزه دیفای اگر کسی به طور اشتباه دارایی های خود رابه یک قرارداد هوشمند ارسال کند، دیگر امکان برگشت آن وجود ندارد. و این خطر و ریسک از دست دادن سرمایه همیشه وجود دارد.
به دلیل تجربه بد که برخی کاربران بخاطر رخ دادن اشتباه، و از دست دادن سرمایه خود داشته‌اند، افراد معمولی بخاطر ترس از دست دادن دارایی های خود کمتر تمایلی دارند که وارد این عرصه شوند. و همین عامل سبب میشود که این اکوسیستم رشد چندانی نداشته باشد، چرا که هر پروژه ای برای پیشرفت هر چه بیشتر، باید متقاضی داشته باشد.
فراموشی رمز عبور، تایپ اشتباه آدرس گیرنده و سایر مشکلاتی که احتمال گم شدن ارز دیجیتال کاربران را افزایش می‌دهد، نیز ممکن است موجب از دست رفتن دارایی شود. قراردادهای هوشمند DeFi، فضا را برای هکرهایی که در قراردادهای عادی حضور ندارند فراهم می‌کند.
در تاریخچه این قراردادهای هوشمند، افراد زیادی هستند که طی یک معامله ارز دیجیتال خود را از دست داده‌اند. با این حال فایننس غیرمتمرکز نقش خود را در سرمایه‌گذاری‌ها پررنگ کرده است، به گونه‌ای که می‌توان به راحتی از معایب آن چشم‌پوشی و از کاربرد آن نهایت استفاده را برد. اکنون به برخی مزايای این پلتفرم می‌پردازیم.
کاربر دیفای چیست؟
این سوال مطرح میشود که امروز در چه زمینه ای از دیفای استفاده میشود؟ در حال حاضر حجم گسترده ای از فعالیت های دیفای در سه قسمت : خدمات پولی ، وام دهی و صرافی غیرمتمرکز انجام می شود که هر کدام را به اختصار توضیح خواهیم داد.
خدمات پولی :
خدمات بانکی پولی یکی از کاربردهای بدیهی این برنامه‌ها است. این خدمات می‌تواند شامل صدور استیبل کوین‌ها ( ارزهای دیجیتال با ثبات)، رهن و بیمه‌نامه باشد.
استیبل کوین :
یک ارز دیجیتال با ثبات، مانند تتر است، که پشتوانه دلار دارد و ارزش آن همواره یک دلار است. در سیستم سنتی به‌دلیل وجود واسطه‌های فراوان، فرایند ثبت رهن و وثیقه بسیار پرهزینه و زمان‌بر است.
با بهره‌مندی از قراردادهای هوشمند، هزینه‌های حقوقی و پذیره نویسی به طور چشم گیری کاهش پیدا می‌کند. همچنین صدور بیمه روی بلاک چین نیاز به واسطه ها را از بین می‌برد و ریسک نقض بیمه نامه را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. به این ترتیب، با حفظ کیفیت خدمات، مبلغ بیمه نامه می‌تواند کمتر شود.
وام دهی و دریافت وام :
محبوب ترین اپلیکیشن‌ها در سیستم دیفای وام دهی و دریافت وام است. در این سیستم‌ها، تأمین‌کنندگان نقدینگی با قراردادن دارایی‌های خود در پلتفرم می‌توانند سود دریافت کنند و افراد دیگر می‌توانند از آن نقدینگی وام بگیرند.
ازآنجا که این خدمات روی بلاک چین‌های عمومی عرضه میشود، شفافیت بسیار بالایی دارد و نیاز به اعتماد، به حداقل می‌رسد. این سیستم‌های وام دهی غیرمتمرکز ریسک قرارداد را کاهش می‌دهند و در نهايت این کار ارزان تر و سریع تر انجام میشود و افراد بیشتری از آن استفاده می‌کنند.
صرافی غیرمتمرکز:
از آنجایی که این صرافی ها روی بلاک چین کار می‌کنند و سازمان متمرکز بر فرایندهای آن کنترل ندارد، کارمزد معاملات بسیار ناچیز است.(هر چند که کارمزد خود شبکه نیزبحث برانگیزاست). معامله گران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال را بدون واسطه و به شکل مستقیم خرید و فروش کنند. این معاملات از کیف پول شخصی کاربران انجام میشود.
پروژه های مبنی بر اکوسیستم دیفای:
پروژه های دیفای
پروژه های دیفای مجموعه ای از برنامه های کاربردی مالی غیرمتمرکز هستند که در حوزه ارز دیجیتال بر بستر اتریوم ساخته شده‌اند. اطلاعات این پروتکل ها با زبان سالیدیتی برنامه نویسی شده، ودر شبکه بلاکچین اتریوم ذخیره می‌شوند. می‌توان گفت: در مقطع فعلی بلاک چین اتریوم میزبان بیش از ۷۰٪ کل اکوسیستم دیفای است.
اما اخیرا شبکه هوشمند بایننس نیز به این سیستم اضافه شده است. به جز اتریوم، ایاس، تزوس، ترون، کاردانو، نئو، الگورند و ده‌ها بلاک چین دیگر قادر هستند برنامه‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز را میزبانی کنند. به پروژه های حوزه دیفای پروتکل های دیفای یا شبکه DeFi نیز می‌گویند.
در ادامه برخی از معروف ترین پروژه های دیفای را ذکر میکنیم. از جمله پروژه ها و ارز های مبتی بر شبکه دیفای عبارت‌اند از:
صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap)
صرافی غیرمتمرکز کرو فایننس (Curve finance)
استیبل کوین دای (Dai)
چین لینک (LINK)
رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin)
آوه (Aave)
پنکیک سواپ (CAKE)
کامپوند (Compound)
یرن فایننس (Yearn finance)
یام فایننس (Yam finance)
جمع بندی:
دیفای مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های کاربردی برای انجام امور مالی غیرمتمرکز است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند دسترسی بهتری به دارایی خود داشته باشند. دیفای جنبشی برای ایجاد یک اکوسیستم خدمات مالی متن‌باز، بدون نیاز به مجوز و شفاف که برای همه قابل دسترسی است و بدون واسطه مرکزی کار می‌کند.
با کمک این حوزه می‌توانیم به سمت یک سیستم مالی آزادتر حرکت کنیم، سیستمی که در تمام جهان قابل دسترس است و مانع از فساد، سانسور و تبعیض میشود. پتانسیل دیفای آینده‌ای است که ما بدون نیاز به بانک‌ها و شرکت‌های واسطه امور مالی خود را مدیریت میکنیم و بر دارایی خودمان اختیار کامل داریم.
دیفای از تکنولوژی نهفته در ارزهای دیجیتال یعنی بلاکچین الهام گرفته است که در آن موجودی‌های مختلف، آمار تراکنش‌ها و تاریخچه آنها در دسترس است و توسط یک شخص یا نهاد خاص اداره نمی‌شود.
این موضوع در کیفیت معاملات اهمیت زیادی دارد؛ زیرا استفاده از سیستم‌های متمرکز و نیروی کار انسانی، باعث کندی معاملات شده و به کاربران دسترسی کمتری برای مدیریت مستقیم سرمایه خود می‌دهد.